Ègo(-mejansiero)
Iberis intermedia
Brassicaceae Cruciferae
Nom en français : Ibéris intermédiaire.
Descripcioun :L'ègo-mejansiero es uno planto raro au nostre, trachis dins li tepiero e bos clar de la valado dóu Rose. Èi proche de l'ègo-di-fueio-primo, Iberis linifloia, pamens li pecou de flour parton pas dóu meme poun e s'escarton lis un dis autre emé d'enflourjado que countunion de crèisse à maturita. Apoudèn que li flour dóu mitan soun souvènt pu palinouso que li dóu deforo. Coumpara emé l'ègo-di-fueio-primo que ié sèmblo proun. La subsp. dóu nostre, ié dison violettii. La planto èi proutegido en listo roujo, categourìo VU (vulnerablo).
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Pichoto planto lignouso
Taio : 20 à 80 cm
Fueio : alterno
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Iberis
Famiho : Brassicaceae
Famiho classico : Cruciferae
Ordre : Brassicales
Coulour de la flour :
Roso
Petalo : 4
Ø (o loungour) flour : 1 à 1,5 cm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 1200 m
Aparado : Noun
Mai à óutobre
Liò : Tepiero
- Bos clar
- Roucaio
Estànci : Mesoumediterran à Mountagnard
Couroulougi : Éuroupenco
Ref. sc. : Iberis intermedia Guers., 1803
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753